Ik moet iets bekennen. Ik heb lang geaarzeld om dit te vertellen, het is immers niet echt iets om trots op te zijn. Sterker nog, het is iets wat het daglicht niet kan verdragen. Maar het is van fundamenteel belang dat de stilte rond dit taboe-onderwerp doorbroken wordt. Ga er dus maar even rustig voor zitten. Ben je er klaar voor? Beloof je niet te zullen lachen? Oké. Komt-ie.
Ik eet al mijn hele leven brood. Bruinbrood, witbrood, speltbrood, desembrood, meergranenbrood, alle soorten brood. Poeh poeh, was dat alles? Nee, dat was niet alles, het kan nog veel erger, want hé, ik eet namelijk ook Gekookte Groenten. En er is nog meer. Schaam schaam. Ik Gooi Elke Dag Zoetjes In Mijn Thee (!). Doe nou maar niet alsof ik iets raars zeg, want als ik het hedendaags healthfoodcomité moet geloven en alle diëten naast elkaar leg (Broodbuik, Raw Food, Atkins, Montignac, Weight Watchers, Sonja, Mieke, South Beach, de Voedselzandloper, Anti Aging, Zeventiendagendieet, Weg met de Weegschaal, Wat je eet ben je zelf, Steentijddieet, Macrobiotischdieet, Ziekenhuisdieet, Bikinidieet, Drukke Damesdieet en het Orgasmicdieet) zou ik inmiddels al lang morsdood moeten zijn. Of ten minste een lijf moeten hebben dat gebombardeerd is met gifstoffen, en dat ik dus alsnog elk moment kassiewijle kan zijn.
Ook m’n kroost pomp ik vol met troep. ‘Mam, S. vertelde dat ze geen ontbijtkoek mee naar school krijgt omdat daar veel calorieën in zitten’, informeerde Robine. De volgende dag stopte ik obstinaat twee plakken ontbijtkoek in haar schooltas. Met boter.
Tarwe? Levensgevaarlijk. Het is dé boosdoener van alle ziektes en kwalen die er maar zijn: pukkels schieten in je huid, darmincontinentie en migraineaanvallen zijn jouw levenslot en je wordt er, naast adhd’er en diabetespatiënt, ook nog eens horribel dik van. Aspartaam? Ongehoord. Al zegt KWF Kankerbestrijding zonneklaar dat zoetstoffen zonder gevaar voor de gezondheid gebruikt kunnen worden, en dat het zoetstoffen als uitstekende vervangers voor suiker beschouwt omdat ze géén overgewicht veroorzaken, klokkenluiden de gezondheidsfanaten en hun goedgelovige aanhang hardnekkig dat je er tumoren van krijgt. En dat is gek, als je bedenkt dat het middel – eenmaal in ons lichaam – meteen uiteen valt tot twee aminozuren, die ook in veel grotere hoeveelheden in andere voedingsmiddelen zitten. En dat een overdaad aan aspartaam net zo slecht is als te veel water drinken. Maar dat vertellen ze je maar niet. Ze vertellen je wel dat we met z’n allen besodemieterd worden door Het Voedingscentrum met hun hopeloos ouderwetse Schijf van Vijf, immers, Het Voedingscentrum wordt gefinancierd door de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Economische Zaken. Het feit dat William Davis en zijn beroepsgenoten miljoenen verdienen met hun beloftes naast hun nooit bewezen paniekverhalen, wordt gemakshalve achterwege gelaten. De grootste grap is nog wel dat diezelfde William beweert dat je onbeperkt kaas mag eten. Kaas!
Elke keer wanneer er weer nieuwe dieetgoeroes opduiken, laten we ons massaal mening- en kritiekloos brainwashen door hun beweringen. Als makke schapen besluiten we om voortaan ook maar E-nummer- en tarweloos door het leven te gaan en storten we ons op chiazaad, hennepzaad, quinoa, gojibessen, chlorellapoeder, tarwegras (tárwe?), groene smoothies, bijenpollen en ander vogel- en konijnenvoer. We laten ons allerlei kwalen aanpraten die we ofwel niet hebben (‘schrap tarwe uit je menu en word weer gezond!’ – hallo, ik bén gezond) ofwel gewoonweg veroorzaakt worden door heel andere, meer voor de hand liggende zaken, namelijk: stress. Slaapgebrek. Te veel en te vet eten. Een overdosis suiker, te veel zout, alcohol en sigaretten.
Neem Marloes Collins, directeur van het Allergieplatform. Volgens haar is het lang niet zo gezond om alle E-nummers uit je dieet te schrappen. Omdat ze merkte dat steeds meer consumenten worden beïnvloed door de verontrustende berichten over E-nummers, startte zij een onafhankelijk literatuuronderzoek naar de effecten ervan. Haar conclusie: de meeste toevoegingen zijn onschadelijk. ‘Sommige toegevoegde stoffen zijn zelfs vitaminen en dus onmisbaar,’ zegt ook professor Martijn Katan, auteur van het boek Wat is nu gezond? ‘Vitamine C bijvoorbeeld, is een essentieel element in onze voeding, maar als fabrikanten het toevoegen voor de houdbaarheid heet het opeens E-300’.
Natuurlijk is er niets mis met gezond(er) eten. Laten we wel zijn: we worden steeds dikker. 40% van de Nederlanders is te dik. 1 op de 5 kinderen is te zwaar. 1 op de 10 kinderen heeft zelfs ernstig overgewicht. Daar was ik mij vooral van bewust toen een klasgenootje van Tristan bij ons thuis een boterham kwam eten. ‘Wil je melk bij je boterham of een glas roosvicee?’ vroeg ik. ‘Ik drink altijd cola,’ was zijn antwoord. En mijn wenkbrauwen fronsen als ik een voluptueus jong meisje volle melk naar binnen zie gieten. Het is goed dat we bewuster nadenken bij wat we naar binnen metselen, gedachteloos schransen is voor niemand goed. Maar er bestaat ook nog zoiets als ‘te gezond’. Ik prefereer een middenweg: gezond eten betekent voor mij verstandig leren omgaan met ongezond voedsel. Ik geloof niet in bovenstaande diëten of complottheorieën, tenzij het gaat om serieuze allergieën. Ik geloof wel in het placebo-effect (als je dénkt dat iets helpt tegen een bepaalde kwaal, dan helpt het vaak ook en omgekeerd; als je maar hard genoeg dénkt dat je darmklachten krijgt van tarwe dan krijg je ze prompt ook) en ik houd rekening met andere ernstige aandoeningen, zoals eetstoornissen.
Orthorexia nervosa is een eetstoornis waarbij mensen op een extreme manier bezig zijn met gezond eten. Het begint onschuldig met het elimineren van één ingrediënt. Maar dat worden er ongemerkt steeds meer, totdat het een obsessie wordt. Ze bedenken dwangmatig wat ze gaan eten, in welke hoeveelheden en/of in welke combinaties en op welke tijdstippen ze dat gaan doen. Een normaal sociaal leven is dan vaak niet meer mogelijk, want anderen willen niet eten volgens de in hun ogen veel te strenge regels, waardoor hun wereldje steeds kleiner wordt en ze zich nog meer richten op hun ‘gezonde’ levensstijl. Zo ontstaat een vicieuze cirkel. Het zelfbeeld van mensen met orthorexia wordt bepaald door hoe goed het hen lukt om zich aan hun eigen regels te houden. Uiteindelijk gaan ze soms zelf neerkijken op mensen die er ‘zomaar op los eten’; ze voelen zich superieur. De lichamelijke gevolgen die uit een dergelijke hysterische leefstijl kunnen voortvloeien zijn bij lange na niet gezond. Vitaminetekort, duizeligheid, ernstig ondergewicht, langdurige heesheid, ernstige maagklachten, haaruitval, chronische vermoeidheid, gebitsproblemen, menstruatiestoornissen, nier- en leverbeschadigingen, spierkrampen en hartritmestoornissen.
Ik heb *afkloppen* nergens last van. Ik heb geen pukkels, geen adhd, geen buikloop of verstopping, geen chronische vermoeidheid, geen diabetes en ik heb geen flauw idee hoe een migraineaanval voelt. Ik heb zelfs nog nooit iets gebroken en hoe een sportschool er vanbinnen uitziet weet ik alleen dankzij de zumbalessen van m’n dochter. Ik eet naast brood, zoetjes en ander ‘gebrekkig’ voer, ook wel eens een flink bord patat (!). Met een klodder volvette mayonaise (!!). En satésaus (!!!). Ik verorber zo nu en dan een stroopwafel, neem een rosétje in het weekend, een stukje taart tijdens een verjaardag en ik ben dol op witte chocola, crème brûlée en slagroom. Maar niet altijd. Die taart sla ik af en toe over omdat ik liever een extra wijntje neem of omdat ik er gewoon geen trek in heb, die stroopwafel vervang ik soms door een mager theebiscuitje en in plaats van mayo kies ik voor yogonaise. Heb ik toch een aantal dagen achtereen buitenproportionele porties naar binnen gewerkt (denk: oliebollen/chips/kaasblokjes)? Dan neem ik zo nu en dan een balansdag (denk: crackers/kipfilet/hüttenkäse/rucola/20+-kaas).
‘Ja, maar jij hebt gemakkelijk praten. Jij bent zeker zo eentje die alles kan eten zonder aan te komen’, zegt mijn omgeving bijna verwijtend, en: ‘Waarom neem jij geen taart? Jij kunt dat toch wel hebben?’ Ja, ik kan het hebben. Maar dat wil ik ook zo houden. Heus, ook ik word dikker als ik argeloos de koektrommel leegplunder. Op gewicht blijven is meestal een kwestie van keuzes maken, daar ben ik van overtuigd, ik geloof echter niet in het buitensporig schrappen van die keuzes of in mateloos diëten. Dat is niet alleen onmogelijk, maar evenzeer schadelijk. De gemiddelde levensverwachting hier, is niet voor niets hoger dan in landen waar er voornamelijk ‘superfood’ wordt gegeten. Superfoods zijn een trend die gevoed wordt door media, gezondheidsfanaten en goedgelovigen. Ik eet alles wat ik wil, maar ik schrans niet alles wat er maar voorbij komt. Ik geniet, maar weloverwogen, en daarom is mijn tip: luister goed naar je lichaam. Luister niet slaafs naar allerhande goeroes, leg geen verbanden die er niet zijn en denk voor jezelf. Er is niets mis met een simpele kiwi of een snee brood. Zodra je broeken te strak zitten weet je heus wel hoe laat het is; pak dan acuut de fiets en neem wat vaker de trap. Zo eenvoudig kan het zijn. En wat denk je? Sssst, niet verder vertellen. Ik weeg 58 kilo, en ik voel me buitengewoon levend. Al mijn hele leven.
© Yvonne van der Wal
Dit blog is eerder gepubliceerd op Tumblr
Geef een reactie